In februari 2019 waren we te gast bij Koster Keunen als Kempen Continu, waar in2016 een enorme brand woedde. In mei 2020 werden we weer opgeschrikt door een enorme brand bij Van der Heijden Transport. Brand is al jaren een van de meest gevreesde bedrijfsrisico’s. Vorig jaar voegden we daar de pandemie aan toe – waar het risico op een pandemie in 2019 nog op een zestiende plek stond staat deze inmiddels op een gedeelde derde plek, samen met cyberrisico’s. Het onderschrijft het belang van risicomanagement en daadkrachtig handelen.
Verbonden economie
Dat een pandemie een blinde vlek was bevestigt ook onderzoek van KMPG: slechts 7 van de 25 AEX-bedrijven zag een pandemie als een risico in 2019. De pandemie is een eerste catastrofale risico-gebeurtenis die onze moderne, geglobaliseerde en onderlinge economie treft. Bedrijven moeten zich in de toekomst voorbereiden op extremere gebeurtenissen die kunnen leiden tot een bedrijfsonderbreking. Belangrijk is dat zij flexibeler worden in hun toeleveringsketens en bedrijfsmodellen. Dit zal van cruciaal belang zijn voor het omgaan met bedrijfsrisico’s.
Digitalisering
De pandemie heeft een grote impact op de verdere digitalisering en werken op afstand. We zien dat het veel kansen oplevert, maar ook risico’s met zich mee brengt. Veel bedrijven hebben zich op korte termijn aangepast door te digitaliseren en hiermee bedrijfsonderbreking te verminderen. Hiermee neemt het risico op verstoringen door cyberrisico’s ook weer toe. De digitale transformatie zal doorgaan en zal druk zetten op de technologiebedrijven.
Thuis werken
Uit een recent onderzoek van het CPB kwam naar voren dat werknemers na de coronacrisis ongeveer 8 uur vanuit huis verwachten te gaan werken: ruim twee keer zoveel als vóór de coronacrisis. Er blijkt productiviteitswinst te behalen: minder reistijd, makkelijker concentreren, en mensen zijn meer op hun gemak – alhoewel er grote verschillen zijn per sector en per thuissituatie. Het brengt ook verantwoordelijkheden voor werkgevers met zich mee om toe te zien op een veiligere werkplek thuis. Momenteel moeten mensen volledig thuis werken. Er is wel een minimale hoeveelheid aan face-to-face contact nodig om tot een goede werklocatie te komen.
Langdurige ziekte
Op dit moment is het nog onduidelijk wat de gevolgen op lange termijn zullen zijn. In 2019 bleek uit onderzoek dat werkstress werkgevers ieder jaar zo’n 2,8 miljard euro kost. Veel bedrijven worden nu financieel gered door de overheid, maar als het personeel het niet meer trekt dan houdt het ook op. Er bestaat angst voor een golf van burn-outs. Het is belangrijk dat werkgevers hiermee aan de slag gaan.
Faillissementen
Faillissementen zijn gedaald tot het laagste niveau in 20 jaar. Dit geldt uiteraard niet voor een aantal sectoren die hard zijn getroffen door de coronacrisis. De rem op het aantal faillissementen is grotendeels te danken aan de noodsteunmaatregelen. Het aantal faillissementen vertegenwoordigt overigens niet het totale aantal bedrijfsbeëindigingen, veel bedrijven heffen zichzelf op zonder dat er een faillissement aan te pas komt. Per 1 januari is de Wet Homologatie Onderhands Akkoord in faillissement (WHOA) ingegaan. Dit is een mogelijkheid voor ondernemers om hun schulden te saneren, zonder dat daarvoor toestemming nodig is van de schuldeisers. De eerste uitspraken zijn inmiddels gedaan door de rechtbank.
Klimaatverandering
Een ander mondiaal systeemrisico is klimaatverandering. In 2020 hadden we wereldwijd 416 natuurrampen met in totaal 268 miljard euro aan economische schade. Deze kosten blijven stijgen; klimaatverandering blijft de grootste uitdaging voor de mensheid, aangezien het een langetermijneffect heeft en generaties lang niet kan worden teruggedraaid. In de strijd tegen klimaatverandering zien we nieuwe technologieën in de energiesector, transportsector, industrie en voedselproductie ontstaan. Zo zien we dat veel daken van bedrijven vol komen te liggen met zonnepanelen. Dit brengt weer nieuwe uitdagingen met zich op gebied van brandrisico’s voor bedrijven en particulieren.
Harde verzekeringsmarkt
Als risicospecialist verzekeren zie ik de gevolgen van bovenstaande ontwikkelingen voor de verzekeringsmarkt. Sinds 1,5 jaar hebben we te maken met een zogenaamde harde verzekeringsmarkt. De verzekeringsmarkt heeft een cyclisch karakter: periodes van harde markten (stijgende premies, aanbiedersmarkt) en zachte markten (dalende premies, kopersmarkt) wisselen elkaar af. We zien op dit moment over de gehele linie een verharding van de verzekeringsmarkt. De oorzaken hiervan zijn:
• Toename schadelast natuurrampen
• Lage rentestand
• Aantal aanbieders afgenomen door fusies
• Verzekeraars moeten meer eigen vermogen aanhouden als gevolg van de Solvabiliteit 2-richtlijnen
Het is daarom nu nóg belangrijker dat bedrijven risicomanagement goed op orde hebben. Dit maakt het gemakkelijker om het eigen risicoprofiel goed te kunnen ‘verkopen’ aan verzekeraars. Mijn advies is daarom ook om risicomanagement en financiering integraal onderdeel te maken van het financiële beleid. Dit levert een significante bijdrage op aan het realiseren van de financiële doelstellingen.
Ik hoop jullie hiermee een beeld te hebben gegeven van de ontwikkelingen van de grootste bedrijfsrisico’s. Er komt veel op de ondernemers af op dit moment, maar hopelijk draagt dit artikel wel bij tot een stuk bewustwording. Voorkomen is in alle gevallen beter dan genezen.